ОХУ-ын Үндсэн хууль

ОХУ-ын Үндсэн хууль

ОХУ-ын Үндсэн хууль (орос. Конституция Российской Федерации) бол Оросын Холбооны Улсын хамгийн дээд эрх зүйн баримт бичиг юм. 1993 оны 12-р сарын 12-нд бүх нийтийн санал хураалтаар баталж, 1993 оны 12-р сарын 25-нд хүчин төгөлдөр болсон. Оросын Үндсэн хууль нь эрх зүйн дээд хүчинтэй бөгөөд ОХУ-ын үндсэн хуулийн тогтолцоо, төрийн бүтэц, хүн, иргэний эрх, эрх чөлөө, төлөөллийн, гүйцэтгэх, шүүх эрх мэдэл, орон нутгийн өөрөө удирдах ёсны тогтолцоог бүрдүүлэх үндэс суурийг тусгажээ. Мөн түүнчлэн Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, Үндсэн хуулийг шинэчлэн найруулах талаар заасан байдаг.

2020 оны 7-р сарын 1-ний өдөр бүх Оросын санал хураалтаар Оросын иргэдийн дийлэнх нь албан ёсны мэдээллээр батлагдсан нэмэлт, өөрчлөлтийг баталсантай холбогдуулан Үндсэн хуульд томоохон өөрчлөлт оруулсан. Нэмэлт өөрчлөлтүүд 2020 оны 7-р сарын 4-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр болсон байна.

Түүх

1990-1991 онд Зөвлөлт Холбоот Улс задран унасан. Бүх бүгд найрамдах улсууд, түүний дотор Зөвлөлт Орос улс нь төрийн бүрэн эрхт байдлын тухай тунхаглалыг батлав. Зөвлөлт Орос улсын Ардын депутатуудын Их хурал 1990 оны 6-р сарын 12-нд Зөвлөлт Орос улсын Төрийн бүрэн эрхт байдлын тухай тунхаглалыг батласан байна. Энэ нь анх удаагаа Зөвлөлт Орос улсын шинэ Үндсэн хуулийг түүнд тунхагласан зарчмууд, тэр дундаа эрх мэдлийн салбарыг салгах зарчмын үндсэн дээр боловсруулах зорилт тавьжээ.

1990 оны 6-р сарын 16-нд Зөвлөлт Орос улсын Ардын депутатуудын анхдугаар Их хурлаар Үндсэн хуулийн комисс байгуулагдсан байна. Комиссын даргаар Зөвлөлт Орос улсын Дээд Зөвлөлийн дарга Борис Ельцин, орлогчоор Зөвлөлт Орос улсын Дээд Зөвлөлийн нэгдүгээр орлогч дарга Руслан Хасбулатов, комиссын нарийн бичгийн даргаар Зөвлөлт Оросын Ардын депутат Олег Румянцев нар томилогдсон байна. Анх комиссын бүрэлдэхүүнд С.Шахрай, М.Митюков, О.Тиунов, В.Зоркин зэрэг 102 хүн байсан бол 1992 оны 11-р сар гэхэд 98 хүн болж цөөрсөн юм.

Бүх нийтийн санал хураалтын саналын хуудас

1993 оны дунд үе гэхэд ОХУ-д шинэ Үндсэн хуулийн хоёр үндсэн хувилбар бэлэн болсон байв. 1. парламентын бүгд найрамдах засаглалтай улс болох төсөл, 2. Ерөнхийлөгч хүчтэй эрх мэдэл бүхий Үндсэн хуулийн бага хурлын төсөл.

Үндсэн хуулийн зөвлөлдөх хурлын төсөлд Үндсэн хуулийн комиссын төслийн олон заалтыг тусгасан бөгөөд ОХУ-ын бүрдүүлэгчид, депутатууд, тэдгээрийн янз бүрийн фракцууд, мэргэжилтнүүд, ажлын хэсгүүдийн оролцоотойгоор Үндсэн хуулийг эцсийн байдлаар хянан үзэх үндэс болсон. Энэ Үндсэн хуулийн төслийг нэлээд засварласны эцэст Ерөнхийлөгч бүх нийтийн санал хураалт явуулах болсон.

ОХУ-ын үндсэн хуулийг зохиогчдын нэг, Оросын ШУА-ийн Дэлхийн эдийн засаг, олон улсын харилцааны хүрээлэнгийн ахлах судлаач Виктор Шейнисийн хэлснээр үндсэн хуулийн “ерөнхийлөгчийн төслийг” үндсэн гурван хүний ​​ивээл дор бүтээжээ. Сергей Алексеев, Анатолий Собчак, Сергей Шахрай нар үйл явцын удирдагч байсан ч Үндсэн хуулийн хуралд 800 гаруй хүн оролцож, янз бүрийн хуульчид ажилласан. Сергей Шахрай үндсэн хуулийн хоёр гол зохиогч нь өөрөө болон Сергей Алексеев гэжээ. АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлагаас санхүүжүүлсэн “Хууль дээдлэх ёс” төслийн оролцогчид ч Үндсэн хуулийн төслийг боловсруулахад тусалсан байна. Хамтарсан ажлын үр дүнд ОХУ-ын шинэ нэгдсэн Үндсэн хуулийн төслийг боловсруулж, дараа нь ОХУ-ын Ерөнхийлөгч бүх нийтийн санал хураалтад өргөн мэдүүлж, 1993 оны 12-р сарын 12-нд болсон санал хураалтын үр дүнд үндэслэн өнөөгийн ОХУ-ын Үндсэн хуулийг баталсан байна.

Бүтэц

ОХУ-ын одоогийн Үндсэн хууль нь оршил ба хоёр хэсгээс бүрдэнэ. Оршилд Оросын ард түмэн энэхүү Үндсэн хуулийг хүлээн зөвшөөрч байгааг тунхаглаж, ардчилсан болон хүмүүнлэгийн үнэт зүйлсийг нэгтгэн, Орчин үеийн ертөнцөд Оросын байр суурийг тодорхойлсон байдаг. Эхний хэсэг нь ОХУ-ын улс төр, олон нийт, хууль эрх зүй, эдийн засаг, нийгмийн тогтолцооны үндэс суурь, хувь хүний ​​үндсэн эрх, эрх чөлөө, ОХУ-ын холбооны бүтэц, статусыг тодорхойлсон 9 бүлэг, 141 зүйлээс бүрдэнэ. Төрийн эрх мэдлийн байгууллага, түүнчлэн Үндсэн хуулийг шинэчлэн найруулах, түүнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын талаар мөн заасан байдаг. Хоёр дахь хэсэг нь эцсийн болон шилжилтийн заалтуудыг тодорхойлж, үндсэн хууль, эрх зүйн хэм хэмжээний залгамж чанар, тогтвортой байдлын үндэс зэрэг оржээ.

Нэгдүгээр хэсэг

• Бүлэг 1. Үндсэн хуулийн тогтолцооны үндэс (1-16 дугаар зүйл)
• Бүлэг 2. Хүн, иргэний эрх, эрх чөлөө (17-64-р зүйл)
• Бүлэг 3. Холбооны бүтэц (65-79.1-р зүйл)
• Бүлэг 4. ОХУ-ын Ерөнхийлөгч (80-93 дугаар зүйл)
• Бүлэг 5. Холбооны хурал (94-109-р зүйл)
• Бүлэг 6. ОХУ-ын Засгийн газар (110-117 дугаар зүйл)
• Бүлэг 7. Шүүх эрх мэдэл ба прокурорын байгууллага (118-129 дүгээр зүйл)
• Бүлэг 8. Нутгийн өөрөө удирдах байгууллага (130-133 дугаар зүйл)
• Бүлэг 9. Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, шинэчлэн найруулах (134-137 дугаар зүйл)

Хоёрдугаар хэсэг

Эцсийн болон шилжилтийн заалтууд

Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах

Үндсэн хуулийн хууль тогтоох санаачилгын субъект, өөрөөр хэлбэл Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах, Үндсэн хуулийн заалтыг шинэчлэх санал гаргах субъект нь:

• ОХУ-ын Ерөнхийлөгч;
• Холбооны зөвлөл;
• Төрийн Дум;
• ОХУ-ын Засгийн газар;
• ОХУ-ын бүрэлдэхүүн хэсгийн хууль тогтоох (төлөөлөх) байгууллагууд;
• Холбооны Зөвлөлийн гишүүд эсвэл Төрийн Думын депутатуудын тавны нэгээс доошгүй бүлэг.