Оксфордын заалтууд
Оксфордын заалтууд (англи. Provisions of Oxford) —Англид III Хенри хааны үед хааны эрх мэдлийг хязгаарлах гэсэн оролдлого.
1258 оны 6-р сарын 11-нд зэвсэгт язгууртнууд болох прелатууд, гүнгүүд болон 100 орчим барон Оксфордод цугларч, хаанд дур зоргоороо, буруу засаглаж байгаа талаар гомдол мэдүүлсэн өргөдөл гаргажээ. 24 хүний бүрэлдэхүүнтэй сонгогдсон хороо нь "Оксфордын заалтууд" гэж өргөдөл боловсруулаад хаанд өгчээ. Үндсэндээ баронууд хааны эрх мэдлийг бүрэн хязгаарлах санаатай байжээ.
Баронуудын дотоод зөрчилдөөний улмаас хааны зөвлөлийн 12 хүн, бароны 12 гэсэн хоёр хэсэгт хуваагджээ. Тэд дөрвөн хүнийг (хааны хэсэг - баронуудаас хоёр хүн, баронууд - хааны нэгээс хоёр) сонгосон бөгөөд тэд эргээд засаг захиргааны асуудлаар хаантай зөвлөлдөхийн тулд хааны 15 зөвлөхийг сонгосон байна. Ерөнхий шүүгч, канцлер, төрийн сангийн менежер болон бусад өндөр албан тушаалтныг томилох нь нэг жилийн хугацаанд хорооноос хамааралтай болсон байв.
Парламент нь хааны зарласны дагуу, эсвэл түүний зөвшөөрөлгүйгээр жилд гурван удаа хуралдах ёстой байв. Хурал болгонд хаанаас сонгогдсон зөвлөхүүд оролцож үндэсний асуудлыг авч хэлэлцдэг болжээ.
Татаас олгох асуудлыг хэлэлцэхээр 24 хүний бүрэлдэхүүнтэй тусгай комисс (3 бишоп, 8 гүн, 13 барон) сонгогдов. Сүмийн шинэчлэлийг хуучин 24-ийн хороонд, санхүүгийн асуудлыг өөр 24-ийн хороонд үлдээв. Хаан, зөвлөлийн гишүүд болон шинэ эрхмүүд Оксфордын заалтуудыг дагаж мөрдөхөө тангараглав.
Түр засгийн газрын хооронд санал зөрөлдөөн гарсан. 1259 оны 10-р сард баронууд зөвхөн өөрсдийн ашиг тусын төлөө санаа тавьдаг гэж гомдолложээ. Олигархын засгийн газрын нэр хүндгүй байдлыг далимдуулан III Хенри жижиг загалмайтнуудад найдаж, Оксфордын заалтаас өөрийгөө чөлөөлөхийг оролдов. 1260 онд тэрээр Оксфордын заалтуудыг дагаж мөрдөхөөс татгалзаж байгаагаа зарлаж, 1261 оны 6-р сард Винчестер хотод папын бухыг парламентад өргөн барьсан нь түүнийг тангараг өргөхөөс нь чөлөөлөв.
1263 онд Английн хаан болон түүний талын язгууртнууд дотроос маргаанаа шийдвэрлэхийг хүсэж Францын IX Луи хаанд ханджээ. Эцсийн шийдвэрийн үр дүнд III Хенри эрх мэдлээ бүрэн сэргээж, түүнийг хязгаарласан бүх баримт бичиг (Оксфордын заалт) хүчингүй болсон гэж мэдэгдэв. Үүний үр дүнд баронууд дахин нэгдэж 1263 онд дайн эхлэв. 1266 онд Оксфордын заалтуудыг хүчингүй болгосон байна.